Druga je policiklički aromatski ugljikovodik (PAH).

Uz ugljikov dioksid koji pridonosi cjelokupnom zagrijavanju Zemlje, nastaju spojevi sumpora, ugljik monoksida, dušikovi oksidi, policiklički aromatski ugljikovodi i skupina ostalih potencijalno toksičnih, kancerogenih i kemijskih aktivnih tvari.

Policiklički aromatski ugljikovodici su poznati kao karcinogeni spojevi koji nastaju kao posljedica nepotpunog izgaranja organskih spojeva i geokemijskim procesima.

Na temelju rezultata analiza u uzorcima vode nisu utvrđene otrovne tvari (BTEX-benzen, toluen, etilbenzen i ksilen i PAH-policiklički aromatski ugljikovodici), ali je sadržaj mineralnih ulja povremeno prelazio vrijednosti prema Pravilniku o zdravstvenoj ispravnosti vode za piće te je u tijeku ispiranje sustava za potrošnu toplu vodu sa sredstvom za pranje koje ima svu potrebnu dokumentaciju za korištenje u prehrambenoj industriji.

U Izvještaju o praćenju onečišćenja zraka u Slavonskom Brodu daju se masene koncentracija PM10 frakcije lebdećih čestica (PM10) određene referentnom metodom te rezultati kemijskih analiza kojima su određivani metali (kadmij, nikal i arsen) kao i policiklički aromatski ugljikovodici (PAU) u uzorcima PM10.

Zagađivači zraka mogu biti plinoviti ili vezani uz čestice, kao policiklički aromatski ugljikovodici (PAH; od engl. polycyclic aromatic hydrocarbons).

(18) policiklički aromatski ugljikovodici (PAU): organski spojevi koji čine najmanje dva spojena aromatska prstena sačinjena isključivo od ugljika i vodika;

Duhanski dim sadrži brojne kancerogene kao što su nitrozamin i policiklički aromatski ugljikovodici.

Policiklički aromatski ugljikovodici nalaze se u nafti, ugljenu i naslagama katrana, topivi su u mastima i uljima.

Policiklički aromatski ugljikovodici predstavljaju veliku skupinu organskih spojeva koji sadrže dva ili više spojenih aromatskih prstena koji se sastoje samo od atoma ugljika i vodika.

Toksikanti u hrani kao rezultat procesiranja hrane: policiklički aromatski ugljikovodici, heterociklički aromatski amini, premelanoidini iz Maillardove reakcije, oksidacijske reakcije lipida.

Svrha ovog projekta je objašnjenje i utvrđivanje mogućih štetnih učinaka odabranih kontaminanata hrane (poliklorirani bifenili/PCB /, policiklički aromatski ugljikovodici/PAH/i organoklorirani pesticidi) na reprodukcijske procese in vivo u štakora i in vitro u životinjskim i humanim kulturama stanica testisa.

Na taj su način istraživači dobivali točne podatke o izloženosti žena zagađivačima zraka poznatima kao policiklički aromatski ugljikovodici.

To su toksični organski spojevi, kao dioksini, policiklički aromatski ugljikovodici (PAH-ovi) i poliklorirani bifenili (PCB).

Karcinogena onečišćenja mogu biti prisutna u zraku kao plinovi, kao npr. benzen i neki policiklički aromatski ugljikovodici (PAU), ili mogu biti vezana na lebdeće čestice, kao npr. većina PAU, arsen i teški metali, te kisele anionske komponente.

Za potrebe zdravstvene ispravnosti namirnica i predmeta opće uporabe pripremaju se i analiziraju pesticidi, toksični metali i metaloidi, policiklički aromatski ugljikovodici, mikotoksini, histamin, ostaci veterinarskih lijekova, ftalati, razne vrste aditiva (nitriti, nitrati, polifosfati, glutaminat, CO2 i SO2, boje, arome konzervansi, antioksidansi, jod, kinin, kofein), umjetna sladila, vitamini, kao i ostale toksične tvari koje se mogu nalaziti u namirnicama ili predmetima opće uporabe.

Heterociklički amini (HCAs) i policiklički aromatski ugljikovodici (PAH) nastaju kad se mišićno tkivo, tj. govedina, svinjetina, riba i perad pripremaju na visokim temperaturama (posebno iznad 148 stupnjeva), primjerice prženjem u tavi ili roštiljanjem nad otvorenim plamenom.

Za analizu postojanih organskih onečišćenja zemljišta, uzima se samo jedan prosječni uzorak tla pri zasnivanju postaja, a policiklički aromatski ugljikovodici (PAH) i poliklorirani bifenili (PCB) analiziraju se svake 9. godine, ukoliko su njihove prve vrijednosti zanemarive, a organoklorni pesticidi i triazinski herbicidi se analiziraju svake treće godine.

Danas se najznačajnijim primarnim onečišćivačima nastalim ljudskom aktivnošću smatraju sljedeće tvari: 1. oksidi sumpora, prvenstveno sumporni dioksid (SO2), koji uglavnom nastaje sagorijevanjem fosilnih goriva (ugljena i nafte) i vulkanskom aktivnošću; sumporni dioksid oksidacijom prelazi u sulfatnu kiselinu koja pridonosi pojavi kiselih kiša; kisele kiše imaju štetno djelovanje na biljke i životinje, zakiseljuju tlo i mogu oštetiti građevine od vapnenca i betona; 2. dušikovi oksidi, prvenstveno dušikov dioksid (NO2), ispuštaju se kod sagorijevanja pri visokim temperaturama, kao što su automobilski motori, i mogu se vidjeti kao sivo-smeđa izmaglica oko gradova; jedan su od najznačajnijih onečišćivača danas, pa tako u SAD udio onečišćenja od prometa iznosi do 60 % ukupnog onečišćenja zraka; ispušni plinovi iz automobila pridonose nastanku smoga i kiselih kiša; 3. ugljični monoksid, CO, bezbojan plin bez mirisa, nije iritantan, ali je vrlo otrovan; nastaje kod nepotpunog sagorijevanja nafte, plina, ugljena ili drva i uglavnom potječe iz automobilskih ispušnih plinova; 4. ugljični dioksid, CO2, prirodan je plin u atmosferi, neophodan za život na zemlji; nastaje kod sagorijevanja, također je i staklenički plin; uz vodenu paru, metan dušikove okside, ozon i CFC (klorofluorougljici), pridonosi globalnom zatopljenju, takozvanom« efektu staklenika »na način da infracrveno zračenje, koje se emitira sa Sunca i odbija od Zemljine površine, zadržava u prizemnim slojevima atmosfere i pretvara u toplinsku energiju; 5. hlapivi organski spojevi (volatile organic compounds - VOC) uglavnom se dijele na metan (CH4) i nemetanske organske spojeve (NMVOC); metan je izuzetno efikasan staklenički plin, dok su od NMVOC najpoznatiji benzen, toluen i ksilen, karcinogeni organski spojevi koji se često nalaze u okolini naftnih postrojenja i u ispušnim plinovima; 6. lebdeće čestice (particulate matter, PM) sitne su krute ili tekuće čestice kiselina, metala i prašine, suspendirane u plinovima, mogu biti anorganskog i organskog podrijetla (policiklički aromatski ugljikovodici); razlikujemo ukupne lebdeće čestice (total suspended particles, TSP) i, ovisno o aerodinamičkom promjeru, čestice PM10, PM2.5 i PM1 i ultrafine čestice (UFP), promjera ispod 0,1 mikrometara; posebno su štetne čestice promjera manjeg od 10 µm zbog svoje sposobnosti da prodru duboko u respiratorni sustav, pa čak i u krvotok; za usporedbu, promjer prosječne ljudske vlasi kose je 70 µm; lebdeće čestice u zraku uglavnom potječu iz prometa i industrije.

Hrana čije najveće dopuštene količine kontaminanata nisu u skladu s Tablicom 6. »Policiklički aromatski ugljikovodici« ovoga Pravilnika, a koja je stavljena na tržište prije stupanja na snagu ovoga Pravilnika, može biti na tržištu i nakon stupanja na snagu ovoga Pravilnika do datuma njenog minimalnog roka trajanja ili roka uporabe.

Osim spomenutih dioksina, nastaju i mnogi drugi vrlo otrovni policiklički aromatski ugljikovodici (npr. furani), zatim teški metali poput žive, olova, kroma, arsena i berilija, te različiti toksični plinovi poput klorne i fluorne kiseline, dušikovi i sumporni oksidi...

Policiklički aromatski ugljikovodici su grupa kemijskih tvari koje se prirodno nalaze u ugljenu, sirovoj nafti i plinu.

Najčešći policiklički aromatski ugljikovodik je naftalen kojeg nalazimo u šamponima i nekim drugim kozmetičkim proizvodima koji sadrže katran.

Otada se i kod nas stanje popravilo, tako da su koncentracije pojedinih parametara (sumporov dioksid, dim, metali, policiklički aromatski ugljikovodici, taložna tvar) najniže od početka mjerenja početkom sedamdesetih.

(4) Na mjernim mjestima uzorkovanja za benzo (a) piren uzorkuju se i drugi policiklički aromatski ugljikovodici, a na najmanje jednom mjernom mjestu gdje se mjeri prizemni ozon mjere se i prekursori ozona.

Štetni sastojci duhanskog dima (ugljični monoksid, nikotin, policiklički aromatski ugljikovodici, acetaldehid, benzen, akrolein, neki pesticidi, kadmij, krom, olovo itd.) djeluju ne samo kao iritansi, toksini, karcinogeni, mutageni, nego čine organizam osjetljivijim na tvari iz radne okoline.

Skupine onečišćenja koje u koncentracijama višim od dopuštenih mogu djelovati negativno na zdravlje su sistemski otrovi (ugljikov monoksid, poljoprivredni otrovi, azbest, kovine); nadražljivci (sumporni oksidi, dušikovi oksidi, oksidansi, dim) i onečišćenja koja izazivaju rak (policiklički aromatski ugljikovodici, azbest, kovine, elektromagnetsko zračenje).

Uvjeti pri kojima nastaju te metabolizam u organizmu i toksičnost nastalih spojeva kao: policiklički aromatski ugljikovodici, heterociklički aromatski amini, ciklički spojevi tipa kinolina i kinoksalina, premelanoidini iz Maillardove reakcije, oksidacijske reakcije lipida, akrilamid, fitolektini i cijanogeni glikozidi pri termičkoj obradi.

Iz prometa, osim gore navedenih tvari, značajne su emisije hlapivih organskih tvari (VOC) i sitnih čestica te niza otrovnih i kancerogenih spojeva kao što su olovo, benzen, butadien i policiklički aromatski ugljikovodici (PAU).

Policiklički aromatski ugljikovodici nastaju kao nusproizvodi izgaranja ugljena, dizel motora, gril-mesa i cigareta.