Pored Dioklecijana izrijekom se spominje njegov suvladar Maksimijan.

Mommsenu, piše ovo: " Kad je Dioklecijan bio konzul po sedmi, a Maksimijan po šesti put, kršćani su pretrpjeli šesto progonstvo.

Hramove, onaj poligonalni (Mauzolej) i onaj pravokutni tzv. Mali hram, te dva mala okrugla hrama treba dovesti u vezu ne samo s kultom bogova već Dioklecijana i njegovih suvlada-tetrarha koji se identificiraju s bogovima, pa se i štuju kao božanstva; Dioklecijan kao Jupiter, Maksimijan kao Heraklo.

Izgleda da ga je u VI. st. osnovao ravenski biskup Maksimijan, rodom iz Veštra kraj Rovinja.

Kad je došlo vrijeme 305. godine, Dioklecijan se povlači u rodni kraj, a Maksimijan na imanje na granici Kampanije i Lukanije.

Takvom raspletu događanja nije bio uopće nikakav uzrok Dioklecijan, nego buntovni Maksimijan.

Tadašnji vladari, rimski carevi Dioklecijan i Maksimijan voljeli su Florijana zbog njegovih sposobnosti rješavanja problema i rada sa ljudima.

Dino Kozlevac je ispričao i legendu o Sv. Florijanu, koji se kao mladić pridružuje rimskoj vojsci i napreduje do časnika.Tadašnji vladari, rimski carevi Dioklecijan i Maksimijan voljeli su Florijana zbog njegovih sposobnosti.

Apollinare in Classe, Maksimijan je dao izgraditi baziliku Sv. Marije u Puli, u gradu gdje bijaše mlad đakon otkud je, vjerojatno, carsku vojsku pratio na pohode protiv Gota.

Kako je poznato, 310. godine Maksimijan je digao bunu protiv Konstantina u Massiliji.

Konstantin je taj ustanak brzo ugušio i tom je prilikom poginuo Maksimijan.

Iz njega je bio ravennski nadbiskup sv. Maksimijan (sred.

Dioklecijan je odlučio ostati u prijestolnici Istočnog Rimskog Carstva Nikomediji, dok njegov suvladar Maksimijan u zapadnom.

Maksimijan je izgradio nekoliko divovskih spomenika, kao veliki cirkus (470 x 85 metara), Thermae Erculee, veliki kompleks carskih palača i druge zgrade.

Maksimijan, rodom iz Veštra, pulski đakon postavljen za ravennskoga nadbiskupa 546., postaje predstavnikom carske politike u Istri, uspostavivši jurisdikciju ravennske crkve na tom području, na kojem je imala mnogobrojne posjede.

Maksimijan je dao izgraditi i bogato opremiti crkvu sv. Marije Formoze u Puli, a pripisuje mu se i izgradnja samostana sv. Andrije, nepoznate ubikacije.

Istovremeno je po svojoj volji odstupio i Maksimijan u Milanu.

Kada su istupili upućeni pojedinci koji su ukazali da crkveni poredak zabranjuje premeštanje episkopa iz jednog grada u drugi, narod je odustao od izbora svojih kandidatâ, i na konstantinopolsku katedru je zauzeo podvižnik Maksimijan (Sokrat, VII, 35).

Još 305. godine u zapadnom dijelu Carstva su progoni uglavnom obustavljeni, pošto su se Augustin Dioklecijan i Maksimijan povukli s vlasti.

No i ovo treba uzeti sa oprezom jer je Dioklecijanov suvladar Maksimijan svoju palaču u koju je otišao nakon abdikacije sagradio na Siciliji premda je rođen u Sirmiumu

Maksimijan 308. pokušava preko kćeri Fauste otrovati Konstantina, no ona je vjerna supruga te to priznaje mužu.

Potom se Maksimijan dao proglasiti augustom, no vojska ga napušta te se on ubija vješanjem 310. godine (pokopan je u bijeli kameni sarkofag kao obični građanin umjesto u carski porfirni sarkofag).

Stupivši zajedno na prijestolje Dioklecijan i Maksimijan dijele carstvo prema odgovornosti.

Maksimijan preuzima Zapad, a Dioklecijan Istok.

Maksimijan je prisiljen voditi pravi rat protiv Bagauda sve do 286. godine, a na Dunavu napadaju Germani koji su brzo odbijeni. 286. godine Dioklecijan odbija Perzijance, a u Britaniji se javlja uzurpator Karauzije kojega su zbog problema u kojima se carstvo nalazilo augusti prisiljeni priznati (barem za neko vrijeme) kao vladara Britanije.

No pobjeda u oba slučaja na kraju pripada Rimu i napadači su odbijeni. 287. godine Dioklecijan za svoju rezidenciju na Istoku bira Nikomediju i počinje u njoj graditi carsku palaču, hipodrom, hramove. Maksimijan vlada u Mediolanumu (današnji Milano).

U toj bitki uz Dioklecijana su Maksimijan, Konstancije Klor (budući tetrarh, otac Konstantina Velikog) i general Aristobul.

Pisao sam prije tvog dolaska na Forum (pogledaj ako ti se da) veliki post o Dioklecijanu i tamo se navodi da je moguće mjesto rođenja Dioklesa Duklja - kao razlog toj tezi navodi se da je njegov suvladar Maksimijan premda rođen u Sirmiumu izabrao ljetnjikovac na Siciliji za posljednje dane života - iz toga izvlače da je možda slično postupio Dioklecijan

Dioklecijan uzima za suvladara na Istoku cezara Galerija (uzima za ženu Dioklecijanovu kćer Valeriju), dok na Zapadu Maksimijan cezarom proglašava Konstancija Klora (on se ženi Maksimijanovom pastorkom Teodorom).

Dioklecijan je smislio tetrarhiju na slijedeći način: Dioklecijan je senior august, a Maksimijan junior august; Galerije je senior cezar, a Konstancije junior cezar.